ماه صفر دومین ماه قمری پس از محرم است. در دوران جاهلیت آن را ناجز می‌‌نامیدند.
در نامگذاری این ماه، دو وجه ذکر کرده اند:
- از «صُفْرَه (زردی)» گرفته شده؛ زیرا زمان انتخاب نام، مقارن فصل پاییز و زردی برگ درختان بوده است.
- از «صِفْر (خالی)» گرفته شده؛ زیرا مردم پس از پایان ماههای حرام، رهسپار جنگ می شدند و شهرها خالی می شد.
وقایع روز اول ماه صفر:
شهادت زید بن علی بن حسین در سال ۱۲۱ (هـ.ق)
وقایع روز سوم ماه صفر:
ولادت امام باقر علیه‌السلام در سال ۵۷ (ه.ق)
وقایع روز هفتم ماه صفر:
ولادت امام موسی‌کاظم علیه‌السلام در سال ۱۲۸ (هـ.ق)
وقایع روز بیستم ماه صفر:
- اربعین حسینی.
- بازگشت اسیران حادثه کربلا به کوفه.
وقایع روز بیست و هشتم ماه :
- رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در سال ۱۱ (هـ.ق)
- شهادت امام حسن‌مجتبی علیه‌السلام در سال ۵۰ (هـ.ق)
وقایع روز سی ام ماه
شهادت حضرت امام رضا علیه‌السلام در سال ۲۰۳ (هـ.ق) اتفاق افتاد. البته تاریخ شهادتش را آخر ماه صفر نقل کرده اند ولی معلوم نشد در سال شهادت، این ماه بیست و نه روز بود یا سی روز.
اعمال عبادی ماه صفر
این ماه، معروف به شومی و بدشگونی است. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره ماه صفر، چنین نقل شده است: هر کس خبر تمام شدن این ماه را به من دهد، بشارت بهشت را به او می دهم. لذا در این ماه به دادن صدقه اهتمام بیشتری شود و برای ایمنی از بلاها، دعای زیر هر روز ده مرتبه خوانده شود:
یا شَدیدَ الْقُوی وَ یا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطَّاهِرینَ!
ای سخت نیرو و ای سختگیر! ای عزیز، ای عزیز، ای عزیز! خوارند از بزرگی ات همه خلقت. پس کفایت کن از من شر خلق خودت را، ای احسان‌بخش! ای نیکوکار! ای نعمت‌بخش! ای عطا دِه! ای که معبودی جز تو نیست! منزهی تو! به راستی من از ظالمانم. اجابت کردیم برایش و نجاتش دادیم از غم و همچنین نجات دهیم مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمد و آل پاک و پاکیزه اش!
اعمال روز سوم ماه صفر:
- ۱٫ نمازگزاردن: دو رکعت نماز که در رکعت اول، سوره حمد و سوره فتح و در رکعت دوم سوره حمد و سوره اخلاص خوانده شود.
پس از نماز:
- الف) صد مرتبه صلوات.
- ب) صد مرتبه «اَللَّهُمَّ الْعَنْ الَ اَبی سُفْیانَ».
- ج) صد مرتبه استغفار گفته شود و از خداوند متعال، طلب حاجت شود.
اعمال روز بیستم صفر:
- خواندن زیارت اربعین. در روایتی از امام حسن عسکری علیه‌السلام، خواندن زیارت اربعین از نشانه های مؤمن برشمرده شده است.
اعمال روز بیست و هشتم صفر:
- عزاداری و سوگواری کردن.